In het land van de Romeinen, deel 2

Dinsdag 17 augustus: Retourtje Milaan en de opera

Vandaag eens even geen kilometers op de pedalen. Het was tijd voor een rustdag. Om 9.32 uur zat ik in de trein naar Milaan. Op mijn rondreis door Italië mag de tweede stad van het land natuurlijk niet ontbreken, maar Milaan lag net te ver van de route om ook nog in het fiets-etappeschema op te nemen. Dus dan maar een retourtje met de trein.

De treinreis naar Milaan duurde iets meer dan anderhalf uur. Toen ik uitstapte, kreeg ik meteen het gevoel in een hele andere wereld te zijn. Italië is druk, temperamentvol, chaotisch, luidruchtig, kleurrijk, een beetje vervallen... Milaan is rustig, stijlvol, zelfverzekerd, modern...

Het viel me al op toen ik het station nog niet uit was: Milaan heeft stijl. Natuurlijk wist ik dat Milaan de stad van de mode was, maar dat wordt ook gezegd van Parijs en Barcelona. En daar zie ik het echt niet op elke straathoek terug. Maar hier merkte zelfs ik – iemand die nu eens totaal geen verstand van en interesse in mode heeft – overduidelijk dat alles draait om uiterlijk vertoon.

Alles in Milaan heeft stijl, al kun je je wel afvragen wat 'stijlvol' dan precies inhoudt.
Misschien is 'stijlvol' wel de jongen (?) die ik op het station zag lopen. De linkerhelft van zijn schedel was vrijwel kaalgeschoren, de rechterhelft hing wit en zwart getoupeerd over zijn schouder op zijn felroze tas...
Misschien is 'stijlvol' wel de lokale politie, die rondrijdt in de nieuwste modellen Alfa Romeo, het automerk waarvan iedereen weet dat het in het dagelijks gebruik en dus zeker voor politieachtervolgingen totaal onbetrouwbaar is, maar wel een geweldig design heeft...
Misschien is 'stijlvol' wel de zakenmensen op straat, die ondanks de warmte allemaal keurig gekleed in driedelig pak met stropdas op weg gaan naar een trendy koffiebar...
Misschien is 'stijlvol' wel de zilveren en gouden letters tegen een zwarte achtergrond, met namen als Gucci, Prada, Armani, D&G, Svarovski, Rolex, Mercedes Benz en zelfs in hetzelfde design McDonald's....
Of misschien is 'stijlvol' wel de compleet gebotoxte, geliposucte en gesilicoonde zestiger in tijgerprintbikini die samen met haar kleinzoon (of veertig jaar jongere minnaar?) in het stadspark bij dezelfde eetgelegenheid zat te lunchen als ik...

Wat 'stijlvol' dan ook is, zelden heb ik mij slechter gekleed gevoeld dan vandaag hier in Milaan. Een inmiddels veel te wijd zittende spijkerbroek en een T-shirt zullen vast geen hoge ogen gooien de de befaamde modeshows in deze stad. Gelukkig was ik echter niet de enige. Je haalt de toeristen er meteen tussenuit. De korte broeken, de teenslippers, de (te) korte topjes, de bierbuiken; allemaal geen echte Milanezen.

Naar mate ik dichter bij het historische centrum kwam (wat hier veel minder een 'historische' uitstraling heeft dan bijvoorbeeld in Verona) werd het contingent toeristen groter en het aandeel stijlvol geklede mensen duidelijk minder. Toch heeft ook het centrum van Milaan een rijke uitstraling. Wanneer je door de prachtige winkelgalerij Vittorio Emaluele II loopt zie je dat de macht van het geld hier al lange tijd regeert. Dat geldt ook voor de dom. Nooit eerder heb ik een kerk gezien die zo overdadig versierd was als deze kathedraal. Je wordt er gewoon even stil van. Binnen ben ik dan ook even stil op een bankje gaan zitten en heb ik een kaarsje aangestoken.

Ik had vooraf niet gedacht zelf ook te gaan shoppen in Milaan, maar dat heb ik uiteindelijk wel gedaan. Modeliefhebbers zullen het waarschijnlijk niet kunnen begrijpen, maar dan bén je een keertje in Milaan en dan ga je shoppen bij... het sportwarenhuis Decathlon! Inderdaad. Ik heb mijzelf getrakteerd op een nieuwe fietsbroek (twee korte broeken bleek met de regen van de afgelopen tijd toch te weinig). Nog veel belangrijker: ik heb alle supermarkten en drogisten afgezocht naar sportvoeding (Isostar-tabletten e.d.), maar hier kennen ze alleen de gelletjes waar ik niet zo'n liefhebber van ben en de dure, mierzoete, kant-en-klare sportdranken als Gatorade. Decathlon had de door mij gewenste energy-repen en Isostar-tabletten wel, dus alleen al daarom mag ik concluderen dat mijn uitstapje naar Milaan een succes was.

Op de terugreis naar Verona stond mijn trein bijna een half uur stil op het station van Peschiera del Garda. Hierdoor leek het er even op alsof mijn plannetje voor de avond in gevaar zou komen. Ik wilde namelijk heel graag een operavoorstelling bijwonen in de Romeinse arena. Even voor de duidelijkheid: ik ben absoluut geen operaliefhebber, maar ik had van zowel Olga als Daphne begrepen dat het zeer indrukwekkend is om in de openlucht, onder de sterrenhemel en de maan in een bijna 2000 jaar oud Romeins theater het fenomeen opera te ondergaan.

Met een taxi heb ik me daarom snel vanaf het station naar de camping laten brengen, ik heb mijn in Milaan gekochte spullen in de tent gegooid, een trui en een kussentje gegrepen en ben de trappen weer afgehold naar de arena. Om kwart over acht kocht ik een kaartje voor Aïda. De voorstelling zou om negen uur beginnen.

De opera Aïda, gecomponeerd door de beroemde componist Giuseppe Verdi, was de eerste opera die ooit in de arena van Verona werd gehouden. De Romeinen gebruikten de arena eigenlijk alleen voor gladiatorengevechten en gevechten tussen wilde dieren. Er zijn geen bewijzen gevonden dat de arena van Verona ook ooit gediend heeft als toneelpodium. Toen de inwoners van Verona ter gelegenheid van de 100ste geboortedag besloten diens opera Aïda in de arena op te voeren, was iedereen met stomheid geslagen door de geweldige akoestiek. Er kunnen duizenden mensen tegelijk een voorstelling bijwonen, maar het gebruik van een microfoon is daarbij niet nodig. Alles wat er op het podium wordt gezegd is tot helemaal bovenin (daar waar ik zat) heel goed te horen.

Bij aankomst bij de arena bleek dat ik niet de enige gelegenheids-operabezoeker was. Echte opera-liefhebbers zullen hier misschien van gruwen, maar ik zal proberen toch even uit te leggen waar je bij zo'n operabezoek op moet letten.

Opera voor dummies, les 1:
Verwacht niet dat je precies begrijpt wat zich op het podium afspeelt. Als je wilt weten waar het verhaal over gaat, koop dan een programmaboekje en lees dat vóór dat de opera begint (en niet, zoals enkele rijen onder mij, met een zaklamp tijdens de voorstelling).

Kort gezegd komt de tragische liefdesgeschiedenis van het verhaal van Aïda hierop neer: de jonge Egyptische legeraanvoerder Radamès is heimelijk verliefd op de mooie maagd Aïda, die de slavin is van Egyptische prinses Amneris. Radamès wordt uitverkoren om een veldslag tegen de koning van Ethiopië te leiden. Hij hoopt als overwinningsprijs Aïda vrij te krijgen om met haar te kunnen trouwen. Hij weet echter niet dat Aïda de dochter is van de Ethiopische koning, die juist om haar te bevrijden Egypte aanvalt. Evenmin weet hij dat de prinses Amneris net als Aïda ook op hem verliefd is. Radamès wint de veldslag, maar krijgt Aïda niet vrij. In plaats daarvan biedt de Egyptische koning hem de hand van zijn dochter Amneris, waar hij helemaal geen behoefte aan heeft. Aïda stelt Radamès voor samen te vluchten naar Ethiopië. Radamès verklapt daarbij per ongeluk de route die hij met zijn leger naar Ethiopië zou volgen en wordt aangeklaagd voor hoogverraad. Uiteindelijk worden Radamès en Aïda beide vermoord en samen in één graf begraven...

Als je het bovenstaande niet kunt afleiden uit hetgeen zich op het podium afspeelt, ga da niet luid aan je buren vragen waar het hele verhaal nu eigenlijk over gaat...

Opera voor dummies, les 2:
Het bijwonen van een opera is een lange zit, maar tevens – ondanks dat de voorstelling in de openlucht plaatsvindt – nog steeds een stijlvol gebeuren. Het meenemen van een kussentje is toegestaan. Het meenemen van een vooraf reeds opgeblazen paarse krokodil annex luchtbed om op te gaan zitten (zoals een Nederlands gezin bij de ingang vlak voor me binnen probeerde te smokkelen) wordt niet op prijs gesteld...

Opera voor dummies, les 3:
Voorafgaand aan de voorstelling en tijdens de pauzes worden drankjes verkocht. Deze worden niet voor niets in plastic bekertjes geserveerd. Wanneer je toch een eigen blikje fris meeneemt, laat dat dan niet tijdens de voorstelling uit je handen stuiteren en tergend langzaam tree voor tree naar beneden rollen...

Opera voor dummies, les 4:
Alleen in Hollywood beschikken de helden in films over perfecte lichamen. In opera tellen andere zaken. De stem bijvoorbeeld... Kijk dus niet raar op als de jonge legeraanvoerder Radamès al tegen de vijftig loopt, of als de Egyptische prinses Amneris en de jonge Nubische maagd Aïda (beiden lelieblank) volslanke veertigers zijn. De in Limburg hooggewaarde Keulse carnavalsschlagerband De Höhner zingt het immers niet voor niets in haar ode aan de Rubensvrouw: 'Dicke Mädchen können besser singen, weil ihre körper einfach besser klingen...'

Opera voor dummies, les 5:
Telefoneren tijdens de voorstelling is hoogst irritant voor de mensen naast je!

Opera voor dummies, les 6:
Als je niet weet wanneer je moet klappen, klap dan ook niet! In studio 22 van Endemol zou het lampje 'Applause' gaan branden', bij Aïda staat er iemand in de coulissen die 'Bravo' roept wanneer er geklapt moet worden. Klap vervolgens net zolang door totdat de acteurs op het podium weer in beweging komen.
P.S.
Wanneer er in plaats van 'Bravo' 'Bravissimo' geroepen wordt, is een staande ovatie ook toegestaan...

Opera voor dummies, les 7:
Een opera is geen voetbalwedstrijd. Je staat dus niet vijf minuten voor het einde op om eerder bij je auto te zijn en zo de drukte bij de uitgang en de file te vermijden...

Opera voor dummies, les 8:
Hou je aan de bovenstaande regels, laat de omgeving (sterrenhemel, Romeinse arena, magisch verlicht decor) op je inwerken, concentreer je op de muziek van het orkest, laat je overweldigen door de klanken baritons, de tenoren, de sopranen en de mezzo-sopranen, geef je ogen goed de kost en laat de rest aan je fantasie over...

Kippevel gegarandeerd!


Woensdag 18 augustus: etappe 25: Verona – Ferrara (135.7 km)

Vanochtend had ik veel moeite met opstaan. Niet alleen was het gisteravond erg laat geworden (ik lag pas om 1 uur in bed, 3 uur later dan gemiddeld op deze reis), maar ook heb ik slecht geslapen door een baby die een paar tentjes verderop de hele nacht heeft doorgekrijsd.

Pas tegen tien uur ging ik op weg, en dat voor een lange etappe over de hete Po-vlakte. Ten zuiden van Verona vind je geen bergen meer, maar alleen een meer dan 200 kilometer lange vlakke riviervlakte. Die zag er hier precies hetzelfde uit als een flink aantal kilometers naar het oosten waar ik op weg naar Venetië ook al eens in dit gebied geweest was. En of het toeval is weet ik niet, maar ook vandaag kwam ik op de Po-vlakte weer maar uiterst moeizaam vooruit. Ik heb ruim 3½ uur nodig gehad om de 60 kilometer tot aan Montagnana af te leggen. Eigenlijk had ik het toen al helemaal gehad. Volgens het routeboekje is Montagnana ook het eindpunt van deze etappe, maar behalve een mooie stadsmuur en enkele gave stadspoorten is hier niet zoveel te zien.

Vooraf had ik daarom besloten ook de etappe Montagnana – Ferrara vandaag te rijden. Nog voordat ik in Montagnana was had ik er al een hard hoofd in dat dat zou gaan lukken. Voor mij was de grootste attractie van Montagnana dan ook niet de mooise stadsmuur van deze stad, maar de lokale Lidl, vlak buiten de stadsmuren. Hier heb ik een tweeliterfles goedkope cola gekocht, die volgens het etiket maar liefst 30% suiker bevatte. Tevens heb ik een zakje Haribo zachte zoete krokodillen afgerekend. Beide producten heb ik vervolgens in een kwartiertje naar binnen gewerkt. OK, ik weet het, het zal niet de meest gezonde lunch uit mijn hele leven zijn geweest, maar het werkte wel!

Helemaal stoned van de cola en de Haribo zat ik even later weer op de fiets. Ik had inmiddels (voor de eerste keer sinds Tilburg) tijdens het fietsen mijn MP-3 spelertje aangezet. Eerst kwam Scott McKenzie nog voorbij. If you go to San Francisco, be sure to wear a flower in your hair. Dit had nog een beetje een averechtse uitwerking en ik werd nog wat slomer. Maar toen even later een jump-plaatje van Jeckyll & Hyde voorbijkwam kreeg ik plotseling de geest. Waar ik zo gauw een nieuw stel benen gevonden heb weet ik niet, maar opeens waren gemiddelde snelheden van 24 kilometer per uur geen probleem meer. Ik heb me geconcentreerd op de muziek en de saaie omgeving om me heen zoveel mogelijk uitgeschakeld.

Zo kwam ik toch nog onverwacht snel op de stadscamping van Ferrara, even ten noorden van het centrum. Op een heerlijke ruime plek (in Verona hadden ze op dezelfde oppervlakte gemakkelijk 15 tenten neergezet!), met echt gras onder mijn voeten, heb ik mijn tentje opgebouwd. De camping beschikte gelukkig ook over een wasmachine, en dat was inmiddels broodnodig. Door het drukke programma van de afgelopen dagen had ik nog geen tijd gehad om de natte kleden van vier dagen geleden te drogen. Die zat nog steeds in een plastic zak in mijn fietstas. Je kunt je voorstellen hoe heerlijk fris dat dit inmiddels rook...

Terwijl de was draaide heb ik mijn laatste 'adventure meal' bereid. Ik heb tussendoor een paar redelijk goed eetbare 'adventure meals' gegeten, met name de kip-kerrie en de kip-saté was zelfs ronduit lekker. De gulash van vandaag leek echter qua smaak en geur precies hetzelfde als de smakeloze gehaktschotel waarover ik jullie in mijn eerste reisverslag verteld heb. Je weet wel, die schotel die nog het meest leek op je omgekeerde maaginhoud na een avondje doorzakken.

Ik ben stiekem blij dat ik door mijn 'adventure meals' heen ben. Alleen is het nu wel een stuk lastiger om een gemakkelijk éénpansgerecht te vinden in de supermarkt. In Duitsland en Oostenrijk stonden de supermarkten vol met allerlei varianten van Spaghetteria. Hier in Italië, het land van de spaghetti nota bene, kennen ze dat product niet. Hier wordt uiteraard alles vers bereid en is pasta met saus uit een zakje een belediging voor de kok. Dat wordt de komende dagen dus wat vaker buiten de deur eten!

Toen de was en de afwas eenmaal waren gedaan vond ik het wel mooi geweest. Ferrara zou ik morgenochtend, op weg naar Bologna wel bezoeken. Voor vandaag gingen de luiken dicht.


Donderdag 19 augustus: etappe 26: Ferrara – Bologna (72,3 km)

Omdat ik vandaag een korte etappe voor de boeg had, ben ik eens wat later opgestaan. Ik heb uitgeslapen tot 9 uur en prompt zweette ik mijn tentje uit. Toen ik mijn boeltje eenmaal had ingepakt ben ik eerst naar het centrum van Ferrara gekeken. Hier staat enkele prachtige oude gebouwen, waaronder het enorme paleis van de familie d'Este (ooit een van de machtigste adelijke families van Europa) en bijzondere dom met drie voorportalen. Helaas was een groot deel van de gebouwen in Ferrara (zoals voor mijn gevoel inmiddels half Italie) ingepakt in verband met renovatiewerkzaamheden. Daarnaast was ook een groot deel van het voetgangersgebied afgezet omdat dit opnieuw bestraat wordt. Dat ziet er op foto's toch altijd minder leuk uit.

Na Ferrara begon de Po-vlakte weer. Gelukkig is het zuidelijke deel van deze vlakte iets afwisselender in landschappen. Nu stond er zowaar af en toe een boom langs de weg en werden er ook wat andere gewassen verbouwd dan alleen maïs. Toch duurden de kilometers tot Bologna me eigenlijk te lang, vooral omdat ik onderweg niets bijzonders meegemaakt heb. Als ik morgen weer moet klimmen denk ik er misschien anders over, maar op dit moment kunnen de bergen van de Apennijnen en de heuvels van Toscane me niet snel genoeg komen.

De camping van vandaag ligt op het terrein van een jeugdherberg in San Lazzaro di Saveno, enkele kilometers ten oosten van Bologna. Toen ik bij de camping aankwam was ik even bang dat deze gesloten was. Het hek was dicht en de receptie was donker. Uiteindelijk bleek alleen het restaurant bij de jeugdherberg gesloten te zijn en werd ik toch toegelaten tot het terrein. Op de hele camping stonden verder nog twee campers en nu dus ook mijn tentje. Beetje eenzaam, dat wel.

Nadat ik gedouched was heb ik de fiets weer gepakt en ben ik via een vreselijk drukke weg naar het centrum van Bologna gereden. Meer dan een uur heb ik gezocht naar een internetcafé, maar toen ik dat eenmaal gevonden had ben ik begonnen met het bijwerken van het reisverslag. Inmiddels had ik besloten dat ik morgen niet door zou fietsen, maar hier in Bologna een rustdag zou nemen. Mijn lijf is moe, en ik heb geleerd dat ik daar wel goed naar moet luisteren. Dat geeft mij morgen (= inmiddels vandaag, 20 augustus) tevens voldoende tijd op mijn verslag af te maken.

Zaterdag stap ik – hopelijk weer voldoende uitgerust – op de fiets voor de rit naar Florence. Daar blijf ik twee volle dagen, voordat de laatste zes fietsdagen naar Rome beginnen. Ik ga ervan uit dat ik in Florence wat gemakkelijker een internetcafeetje zal kunnen vinden. Deze keer hoeven jullie dus niet zo lang op mijn volgende verslag te wachten (en hoef ik niet 7 uur in een internetcafé te zitten om alles weer bij te werken).

Mijn complimenten voor je doorzettingsvermogen als je alles tot hier hebt doorgelezen; het was een hele lap tekst deze keer!

Vanuit Bologna zou ik zeggen:

Groeten aan allen, arrivederci en tot de volgende keer,
Etienne



P.S.
Ik ga op zoek naar een bordje spaghetti Bolognese; ik moet de lokale specialiteiten toch geproefd hebben, nietwaar? (Bolognese chips kennen ze hier in ieder geval niet!)